Anadolu’nun Seçkin Kuşları: Atmacagiller-3

“ATMACAGİLLER, GÜÇLÜ KIVRIMLI GAGALARI OLAN VE BESLENME TÜRÜNE GÖRE ŞEKLİ DEĞİŞEN BÜYÜK-KÜÇÜK KUŞLARDAN OLUŞUR. ORTA BOY MEMELİLER VE BÖCEKLERDEN OLUŞAN AV ÖĞELERİ İLE BESLENİRLER.”

Atmacagiller, bütünüyle aktif olarak avlanmaya adapte olmuş en gelişmiş ve de yırtıcı kuş grubundandır. Yırtıcı kuşların gözleri, başlarına oranla oldukça iridir. Ayrıca insanlara kıyasla çok daha net görürler. Akbabalar bir kilometre yükseklikten yerdeki bir leşi görebilirler. Bir gökdoğan 5 km. uzaklıktan bir güvercini görebilir. Şimdi kuşlarla ilgili toplantıda, bu kez tanıtım amacıyla anlatılan bir akbaba ile çaylak arasında geçen yine bir hikâyeden söz edeceğim.
“Bir akbaba çaylak’a seslenerek “UZAĞI BENDEN İYİ GÖREN HİÇ BİR KUŞ, HİÇBİR CANLI YOKTUR” diye böbürlenir. Çaylak ona, “BÖYLE KONUŞANIN İSPAT ETMESİ GEREKİR. HAYDİ BAKALIM, ŞU ALTIMIZDAKİ OVADA NELER GÖRÜYORSUN SÖYLE BANA” der. Akbaba, aşağılara bir göz gezdirir, çok çok ilerileri işaret ederek “SEN GÖREMEZSİN AMA SÖZÜME İNAN. OVANIN UCUNDA BİR BUĞDAY TANESİ GÖRÜYORUM” der. Çaylak çok meraklanır,”İYİ O ZAMAN, UÇUP GİDELİM, BAKALIM DOĞRU MU SÖYLERSİN” diye yanıtlar. Birlikte aşağılara, ovanın ucuna uçarlar. Akbaba hemen atılıp buğday tanesinin üzerine konar ve “İŞTE GÖRDÜN MÜ? BEN TA UZAKTAN GÖRDÜM BUNU” demeye kalmaz tuzağa tutulur. Böbürlenme telaşından o an tuzak ipini fark etmemiştir. Ayağına dolanan tuzak ipinden kurtulmak için çırpınırken çaylağın yanıtı gecikmez: “SEN BU TUZAĞI GÖRMEDİKTEN SONRA GÖKLERDEN BAKIP BUĞDAYI GÖRSEN NE FAYDA.” Böyle der ve sözlerine şöyle devam ederek uyarır: “KENDİNİ BEYENMİŞLİĞİN, GÖZÜNÜ GÖRMEZ ETMİŞ SENİN.”
Ülkemizde atmacagillerden 28 türüne rastlanmaktadır. Toplantıyı sürdüren ilgililerden aldığım bilgiye göre, atmacagillerin büyük çoğunluğunun nesli tükenmek üzere olduğu bildirildi. Şimdi bu türlerden sadece 4’ünü sizlerle paylaşmak istiyorum:
ŞAHİN: Orta boylu, geniş kanatlı, kısa boyunlu yırtıcı bir kuştur. Kuyruğu yelpaze şeklinde olan bu kuş, ülkemizde özellikle Karadeniz, Ege ve Akdeniz bölgelerimizdeki ormanlık alanlarda az sayıda üremektedir. Et obur bir canlı olup, tarla faresi, kuşlar, tavşanlar, sürüngenler, böcekler, kurbağalara ve solucanlarla beslenir.
KIZIL ŞAHİN: Yurdumuzun en iri yırtıcı kuşlarımızdan biridir. Genel olarak baş ve göğüs rengi oldukça açık, buna karşılık karın bölümleri daha koyu renklidir. Türkiye’de hemen her bölgede görülmekle birlikte İç Ege, Orta Anadolu platolarında çok daha yaygındır. Yaşam alanı ise, bozkır, tarım arazisi gibi açık alanlardır.
KÜÇÜK AKBABA: Sivri kafalı, kama şeklinde kuyruklu, küçükçe bir akbabadır. Ülkemize ilkbaharda üremek için gelir, çöplüklerimizde beslendikten sonra sonbahar da yavrularıyla beraber Afrika’ya geri dönerler. Ege ve Karadeniz bölgesi dışında tüm bölgelerde görülmektedir.

SAZ DELİCEZİ: Kanatları geniş ve yuvarlak uçludur, uçuşta ise şahine benzemektedir. Sırtı ve kanat örtüleri kızıl, kanat etekleri ve kuyruğu gri, kanat ucu siyahtır. Ülkemizde yaygın olarak görülür. Küçük memeliler, kurbağalar, böcekler, balıklar yiyerek beslenir.
Atmacagiller kuş serisinden sonra, Anadolu’nun seçkin kuşları tanıtımımızda, en çok türleri olan YAĞMURCUNGİLLER’in yaşam ve türlerinin ele alınması dileğiyle…
Hoşça kalın.