“Eşek Gözü”

Metin MERCİMEK
“ÖĞÜT VERİRKEN ERDEMDİR EŞEK SÖZÜ
AT KİŞNER KATIR DOĞAR EŞEKTİR ÖZÜ
DİLBERİ GÜZEL YAPAN İKİ GÖZ VARDIR,
BİRİSİ CEYLAN, DİĞERİ EŞEK GÖZÜ.”
(20 Temmuz 1990 İstanbul Fındıkzade
Eşek İle Söyleşi Şiirim’den bir dörtlük)
Tarih boyunca göz ile ilgili olarak çok şeyler söylenmiş, konuşulmuş ve çeşitli yorumlar yapılmış. Öncelikle renkler üzerinde durulmuş ve mavi göz, siyah göz, yeşil göz ela göz, kahverengi göz gibi göz renkleri konuşulmuş. Hatta bu renkli gözlerin, insan karakterini belirlediği bile öne sürülmüştür. Ayrıca gözün estetik yapısı ve cinsi üzerinde durularak, bunun ceylan gözü, eşek gözü, zeytin gözü, çakır gözü gibi ismini doğa ve hayvan aleminden aldığı da ortaya çıkmıştır.
Ceylan gözü yıllarca şiir ve şarkılara konu olmuş, güzel sözler konuşulduğunda hep ondan söz edilmiş. Ayrıca Ceylan gözü, Leyla ve Mecnun hikayesinde de yer almıştır. Şimdi bu hikayenin oluşumuna bir göz atalım:
Hepimizin bildiği üzere, Mecnun Leyla’sına olan büyük aşkından dolayı çöllere düşer ve onu aramaya koyulur. Günlerce aç ve susuz olan Mecnun, bir dağın vadisine vardığında bir ceylan görür. Onu avlamak için yavaş bir şekilde yaklaşır. Yakından ceylanın gözlerinin güzelliğini görünce, bir an Leyla’sının gözlerini hatırlar. Elindeki ok ve yayı bir tarafa bırakır ve ceylanı avlamaktan vazgeçer.
Görüldüğü üzere Ceylan gözü, her devirde ilgi görmüş, ancak diğer gözlerden çok az söz ettirmiştir. Oysa Eşek gözünün de kendine özgün etkin bir güzelliği olmasına rağmen, hiç bir zaman ele alınmamış ve konu da olmamış. Bilhassa aşkı tarif edenler, aşkı yaşayan şair, yazar ve musikişinaslar, bayanlara kabalık olmasın diye eşek gözüne yer vermemişler. Ancak Eşek gözünün güzelliğini, kendi duygu ve düşüncelerinde saklayarak yorum yapmışlar.
Hayvanlar aleminde her ikisine bir göz artığımız zaman, ceylan ile eşeğin her bakımdan birbirinden çok farklı iki canlı olduklarını görürüz. Ne var ki, her canlının kendine göre ayrıcalığı ve bir güzelliği vardır. Belki de eşek, insanlardan uzak, yararlanamayan bir hayvan olsaydı, o güzelim gözleri dillere destan olurdu.
Kilis’in büyük şairi ve Hocamız Seyfettin Başcıllar, hayvanlar aleminden söz ederken, at ve eşekten şöyle söz ederdi: “Bir kısrağa baktığımız zaman onun hiç bir hayvanda görülmeyen asil duruşunu, bir eşeğin gözlerine baktığımızda da onun ne kadar güzel bir göze sahip olduğunu görürüz.”
Hocam Seyfettin Başcıllar’ın yorumladığı gibi, güzel göz denildiği zaman, “Eşek Gözü” olduğu görüşüne ben de katılıyor ve çeşitli güzel gözlerin bir başka konumunda yeniden buluşalım diyorum.
Hoşça kalın.
***
2021 YILINDA KİLİS’İN KALKINMASI
İÇİN NELER BEKLİYORUZ?
İstanbul Kilis Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Yaşar Aktürk ve Yönetim Kurulu Üyeleri olarak, 2021 yılında neler yapılması konusunda, Kilis Valimiz ve Milletvekillerimiz başta olmak üzere, tüm kamu kurum ve kuruluşlar ile Kilis Odalar Birliği ve Kilis Ticaret Odaları Birliği Başkan’larının görüş ve düşüncelerine başvurduk.
Kilis’in geleceğine bir ışık tutacak olan bu anlamlı bilgi ve görüşleri, en kısa zamanda yayınlayacağız.