Metin MERCİMEK
“HASAN ALİ YÜCEL’İN ‘KİLİS MEKTEBİ’ KONULU YAZISIYLA DERİNLEMESİNE BİR ARAŞTIRMA ORTAMI YARATAN YAZAR VE ARAŞTIRMACI HASAN ŞAHMARANOĞLU, HEM BİZLER İÇİN, HEM DE KİLİS İÇİN YENİ BİR SAYFA AÇMIŞTIR.”
9 Ocak 2015 tarihli Kent Gazetesi’nde yayınlamış olduğum “KİLİS ORTAOKULU” yazımda, eski Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel tarafından ele alınan “KİLİS MEKTEBİ” yazısını, Araştırmacı Faruk Elhan’ın bana gönderdiği bir yazı metninden aldım. Kilis’le ilgili her bir haber ve her bir duyum beni çok sevindirir, hem de tüm hemşehrilerimle birlikte paylaşmamı sağlar.
Sevgili yazar ve araştırmacı Hasan Şahmaranoğlu, KİLİS MEKTEBİ yazısında haklı olarak Hasan Ali Yücel’in Kilis’e gelip gelmediği üzerinde durması, beni de ayaklandırdı ve bu konuyu ele almamı sağladı. Yine Hasan Şahmaranoğlu’nun belirttiği gibi, Kilis Mektebi’nin en ince noktalarına kadar tanıtılması, bunun bir incelenme konusu olduğunu göstermekte. Daha doğrusu Hasan Ali Yücel tarafından bizzat Kilis teftiş edildiği sanılmaktadır.
Aslında Kilis Mektebi ile ilgili ilk bilgileri rahmetli Prof. Dr. Faruk Timurtaş Hocamdan almıştım. O yıllar öğrenciliğimin toyluk dönemine rastlaması ve ayrıca O’nunla Kilis’te Mantık sohbeti yaparken, Hasan Ali Yücel’den söz edildiğini çok iyi hatırlamama rağmen, yeterli bilgileri not olarak alamamama neden oldu.
Şimdi gelelim Hasan Ali Yücel’in mantık ilmi anlayışına.
17 Aralık 1897 tarihinde İstanbul’da dünyaya gelen Hasan Ali Yücel, çocukluk yıllarında Mevlevi Kültürü’nün, dinsel kuralların ve geleneklerin sürekli etkin olduğu bir toplumsal bir çevre içinde geçirmiştir. Hatta o zamanın Musiki Üstadı Mehmed Celalettin Dede Efendi’nin yanında müzik eğitimi gördü. Hele 4 yaşındayken Yolgeçen Mektebi’ne başlaması ve 5-6 yaşlarındayken Taş Mektebe geçişi, O’nun ne denli başarılı bir öğrenci olduğunu ortaya koymuştur.
Hasan Ali Yücel, 1918 yılında Hukuk Fakültesi’ne kaydoldu. Ancak yaşadığı tatsız olaylar yüzünden ayrılarak Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümüne geçti. Üniversite döneminin sonuna geldiğinde “RUH VE BİLİM” üzerine yaptığı 30 sayfalık bir çalışmasıyla öğrenimini başarıyla bitirdi. Öğretmenlik dönemine geçer geçmez mantık konularıyla ilgilenmeye başladı. İlk yapıtı “FELSEFE ELİFBASI”, ikinci yapıtı ise “SURİ VE TATBİKİ MANTIK” oldu ve daha sonra iki arkadaşı ile yazdığı “TÜRK EDEBİYATI NUMUNELERİ” adlı kitaplarını yayınladı.
Hasan Ali Yücel’in, “SURİ VE TATBİKİ MANTIK” eserine bir göz attığımız zaman, konuların ayrı ayrı başlıklar halinde ortaya konulduğunu şu şekilde görürüz. Fikirler be Hadler, Hükümler, İstidlal, Suri Mantığın Kıymeti, Tatbiki Mantık, İlimlerin Tasnifi, Usül, Tahlil ve Terkip ( Kilis’in Mantık Âlimi Abdullah Enveri Efendi’de bu konuyu ele almıştı), Riyazi İlimlerde Usul, Fiziki ve Kimyevi İlimlerde Usul, Hayatiyata Usul, Manevi İlimlerde Usul (Kilisli Mantık Âlimi Abdullah Enveri Efendi’de bu konuya tam olarak değinmiştir), Tarihte Usul, İçtimaiyitte Usul konularına yer vermiştir.
İşte Hasan Ali Yücel tarafından ele alınan “ORTA MEKTEP” yazısını bana gönderen araştırmacı Faruk Elhan’a ve bu yazı üzerine bizleri araştırmaya sevk eden yazar, araştırmacı Hasan Şahmaranoğlu’na teşekkür ediyor ve şunu özellikle vurgulamak istiyorum: “HANGİ KONUDA OLURSA OLSUN KİLİS’LE İLGİLİ BİLGİ VE DÖKÜMANLARIN PAYLAŞILMASI” gerektiğini düşünüyorum.
Hoşça kalın.