İşletme Yönetiminde Liderlik Özellikleri

Prof. Dr. Erdoğan TAŞKIN
erdgntaskin@gmail.com
Çağlar boyunca siyasi, dini, askeri ve beşeri öncü kişiler, devlet adamları; değişik ölçülerde iletişim, sevgi, yakınlık ve bazen güç kullanarak insan topluluklarını etkilemişlerdir.
Liderliğin bu olağanüstü etkisi nedeni ile insanlar, bir lideri lider yapan özellikleri araştırmıştır.
Liderlik konusuyla ilgilenen araştırmacılara göre, bir liderin kim olduğunu anlamanın en kolay yolu bu lideri takip eden insanlara bakmaktır.
Liderin başarısı, onunla aynı çizgide yürüyecek yeni kuşaklarda yaratacağı azim ve iradenin yoğunluğu ile bulunabilir.
LİDER KİMDİR VE NE YAPAR?
Lider veya önder bir toplumda gücü ve yoğun etkisi bulunan insandır. İlişkide bulunduğu küme veya toplumun tutum, davranış ve etkinliklerini değiştirip bunları yönetme yeteneği gösteren kişidir.
Lider yerine göre bir düşünce akımının ve çağına göre yeni bir görüşün başlatılmasına öncülük edebilir.
Liderlik temelde değişim ile mücadele etmek ile ilgilidir. Buna karşılık günümüz işletmelerinde yönetim, kargaşa yaratan karmaşık konular ile meşru yöntemler ile mücadele eder.
Bu nedenle yöneticilik özelliklerinin çeşitli olması gibi büyük liderlerin tek liderlik özelliği de yoktur.
Kaba kuvvetin tersine hizmet eden lider, kendisini izleyenlerin ihtiyaç ve amaçlarından ayrılamaz. Bunun için güçlü lider dönüştürücü olmalıdır.
Dönüştürücü liderlik ise liderler ve onları izleyenlerin, yüksek istek gücü ve maneviyat düzeylerine ulaştıracak bir biçimde birbirleri ile ilişki kurdukları zaman oluşur.
Böylesi bir dönüştürücü liderlik, ortak bir hedefe ulaşmak için insanları çalıştırır, canlandırır, harekete geçirir, ilham verir, yükseltir, ilham kaynağı olur, sorumluluk alır ve ruh verir.
ETKİLİ VE BAŞARILI LİDER OLMANIN KOŞULLARI NELERDİR?
Etkili bir lider, öğretici, kolaylaştırıcı ve yol gösterici olmalıdır. Günümüzdeki liderliğin en zor yanı, çok daha iyi eğitilmiş durumdaki yeni iş gücünü, daha girişimci, kendi kendini yönetebilen ve ömrü boyunca kendini geliştirmeyi düşünen bir kitleye dönüştürmek olacaktır.
Başarılı bir liderin tutarlı davranması, erdemli, fedakâr ve alçakgönüllü olması gibi liderlik ile bütünleşmiş birçok özelliği arka arkaya sıralanabilir.
Bir lider olmak ve başarıya ulaşmak isteyen bir yönetici ise, bulunduğu düzeyin görevlerini yerine getirecek yetenek ve bilgiyi geliştirmek için öğrenmeye ve dinlemeye hevesli olmalıdır.
Genellikle liderlik başka işlerden özveride bulunmadan ve büyük bir çaba göstermeden gerçekleştirilemez.
Yönetici, ayrıca bir lider olmanın ötesinde bir danışman da olmalıdır. Danışmanlık ise bir çeşit antrenörlük veya koçluk şeklinde tanımlanır. Danışmanlık, kendilerini gelişmeleri için çalışanların cesaretlendirilmesi ve onlara rehberlik yapılmasıdır.
LİDERLİK EĞİTİMİ NASIL YAPILIR?
Büyük işletmeler sadece yönetim geliştirme değil ayrıca liderlik geliştirme eğitimleri de yapmaktadır:
– Yüksek yetenekli kişileri önceden belirlemekte,
– Bu kişilere iş üzerinde uğraşarak ve yaparak tecrübe kazandırmakta,
– Yapılan iş ve eğitimi bütünleştirmekte,
– İşletme içindeki üst düzey görevleri onlara vermekte,
– Resmi geliştirme ve başarı planları yapmakta,
– Özel bazı yöneticileri yönetim geliştirme eğitimleri için yurt dışına göndermektedir.
Günümüz iş dünyasının talepleri ise gökten vahiy inmesini veya insanlardan bir talep gelmesini beklemeden sorumluluk üstlenen liderler gerektiriyor.
Abraham Zaleznick:
“Yöneticiler insanlarla çalışır liderler ise duyguları canlandırır.”