İyilik İkilemi!… Hangisi Doğru?

Sabahattin YARAR

Kötü anlamının zıt karşılığı olan bir kelime iyi… İstenilen ve beğenilen davranışlar ile görülmek istenen, hoşlanılmak istenen davranışların karşılığıdır. İyi kelimesinden türemiş yığınla söylemin tamamını iyilik kelimesi ile tanımlamak olasıdır. İyilik, kişiye huzur ve rahatlık veren bir davranışın sonuçları ile hoşnut olmak demek aşağı-yukarı…

Karşılık beklemeden yapılan her yardımın, yardımlaşmanın, dayanışmanın olumlu sonuçlarından memnun olmak, gönül rahatlığı veya dini tatminlik duymak, iyilik yapmış olmanın insana verebileceği en büyük rahatlıklardan birisi olsa gerektir.  Öyle ki; iyilik yapmanın sınırları sadece maddi olanaklarla da tanımlanamaz.  Davranış biçimleri, sosyal yaşamdaki genel uygulama ve davranışlar, düşeni yerden kaldırmak bile yapılan eylemlerin iyilik olarak yorumlanmasını sağlayabilir.

İyilik eylemi ile ilgili birçok deyim ve atasözleri yer alır dilimizde. “İyilik eden iyilik bulur”, “İyilik yap denize at. Halik bilmezse balık bilir”, “iyilik bir meziyettir”, “ iyi insan” gibi örnekleri bu konu için verebiliriz. Daha duaları ve minnet duygularını dile getiren yüzlerce sözün varlığı zaten bilinmektedir.

Tüm iyi niyet ve çabalarla yapılan bu yardım ve desteklerin, bazen nankörce, umursamaz bir inkârcılıkla yok sayıldığını, unutturulmak istendiğini de görmek olası ne yazık ki… Öyle ki, iyilikler karşılığında görülen sorumsuzluklar, ne olduklarını unutup, yapılan iyilikleri görmemezlikten gelenlerin davranışları, olumlu bir davranış olan iyilik ve yardım yapanları olumsuz düşünceler içine itmektedir. Yaşamın her alanında (siyaset dâhil) inkârcılık ve yalancılık, iyilik karşıtı düşüncelerin oluşmasına yol açmaktadır. Son zamanlarda da çokça görülen bir davranış biçimi artmış bulunmaktadır.

Bu bağlamda, iyilikler karşılığında, bir minnet veya saygı beklentisi olmayanların, iyilik yaptıklarından kötü davranışlar görmeleri hayal kırıklığı ve pişmanlık duygusu yaratmaktadır. İnsanoğlunun kötü davranış ve düşüncelerinin yol açtığı bu olumsuzluklar da, iyilikte olduğu gibi, birçok deyime sebep olmuştur.

Sosyal medyadan bir örnek: “Bu dünyadaki en ağır yük iyi niyet ve iyiliktir. Çünkü karşılığı hep ihanet ve nankörlükle ödenir.” “Yüzsüzdür insanoğlu kimse bilmez fendini, kime iyilik yaptıysan ondan koru kendini.- Mehmet Akif Ersoy”, “İyilikten maraz doğar-Kilis atasözü”, “ Falan seni öldürmek için arıyor.-Onu tanımam ki, ne iyilik yapmışım acaba?…- Hz. Ömer”

Görüldüğü gibi toplum yaşamının önemli bir unsuru olan dayanışma faktörünün ana ilkesi iyilik uygulaması, yapılması bir suç gibi görülmektedir. Bu durumda insan ikileme düşmekte, gerçekten iyilik yapmanın sonuçlarından kaygı duyulmaktadır. Karşılığı kötülük ve ihanet olacaksa, neden iyilik yapayım düşüncesi hâkim olmaktadır. İnsan ilişkilerinde görülen bu çarpıklıkların, uluslararası milletlerin insanları arasında da göz önünde bulundurulması, tarih ve olayların unutulmaması gerekiyor bazen!…

Gerçekte iyilik, yaşamın vazgeçilmez dayanışma ve dostluk koşullarının başında gelen bir uygulamasıdır. Aşırıya kaçmadan, yine de iyilik yapmanın erdeminden yararlanmak, biraz da seçmek olgusuna dikkat ederek yardımlara devam etmek insanca düşüncenin gereğidir bence. Kötü zaten kötüdür…

Hangisi doğru demek doğru mu bilemedim…

Yeniden buluşalım…