Dolar 36,2229
Euro 38,0502
Altın 3.368,94
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Kilis 11°C
Az Bulutlu
Kilis
11°C
Az Bulutlu
Cts 12°C
Paz 14°C
Pts 13°C
Sal 10°C

Kilis Kültürünün Temel Taşları: M. Yılmaz ALP

Kilis Kültürünün Temel Taşları: M. Yılmaz ALP
A+
A-
14.05.2015
1.030
ABONE OL

Kilis Kültürüne Hizmet Edenlerle Söyleşi

Ahmet ELMALI

1) Sayın Mehmet Yılmaz ALP, sizin bir asker edebiyat hocası ve şair olduğunuzu biliyoruz. Bize hayatınızı anlatır mısınız?

1) Sayın ELMALI, 1965 yılında Kilis’te doğdum. Hürriyet İlkokulu, Kilis Ortaokulu ve Kilis Lisesi mezunuyum. Bu okullarda çok iyi eğitim aldık. Çok iyi hocalarımız oldu. İlkokulda merhum Turgut Keleş Bey müdürümüzdü. Çok disiplinli bir eğitimciydi. Hürriyet İlkokulu 70’li, 80’li yıllarda çok güzeldi. Binası, bahçesi, bahçedeki ağaçları ile okulumuzu çok severdik.  Ama şimdi maalesef o canım bahçe yapılaşmaya kurban gitmiş. Kilis Ortaokulu tarihi binalara sahip bir okuldu. Bilinçli, dikkatli ders çalışmayı orda öğrendim. İyi hocalarımız vardı.

Şiire merakım ortaokul dönemlerimde belirginleşti. Mehmet Akif, Yahya Kemal, Faruk Nafiz, Necip Fazıl, Ahmet Muhip, Cahit Sıtkı, Orhan Veli gibi şairleri okumaya o dönemde başlamıştım. Resmi bayramlarda şiirler okuyan bir öğrenciydim. Kendimce şiir yazmaya, çalışıyordum. Kilis Lisesi’nde edebiyat kollarında görev aldım. Dvar gazeteleri çıkardık. Merhum Reşit Koltuk Bey edebiyat hocamızdı. Hocamızın iyi bir hitabeti vardı. Çok iyi şiir okurdu. Uğur Elhan Bey o dönemde edebiyat hocalarımızdandı. Ben de yazdığım şiirleri ona verirdim. Şiirle ilgili sohbet ederdik. Hocamın birçok şiirini hâlâ bilirim. Hayatını sanata adamış nadir şahsiyetlerden biri olan Uğur hocama esenlikler dilerim.

Üniversite yıllarımda şiire daha çok yöneldim. Hasan Şahmaranoğlu ağabeyimle ile mektuplaştık, haberleştik. O bir    dönem İstanbul’a yerleşmişti. Ben onu ziyaret ederek İstanbul’daki kültür-sanat ortamlarında bulundum.

Hasan Abi daha sonra Kilis’e yerleşti. Kent Gazetesi’nde daha yoğun yazmaya başladı. Ben de özellikle atışmalara ilgi duymuştum. Birkaç taşlama ile bu alanda denemeler yaptım. Kilis’te Divan ve Halk şiirimizin köklü bir geleneği var. “Kilisli Divan Şairleri Antolojisi” önemli bir çalışma. O eserle birçok şairimize yönelerek araştırma yapılabilinir. Seyfettin Başçıllar, Hasan Abi ve birçok kişinin emeği var o kitapta. Kutlamak lazım emek verenleri…

Üniversite yıllarımda şiirlerim dergilerde yayınlanmaya başladı. Daha çok heceyle N.Fazıl, Ahmet Muhip çizgisinde şiirler yazıyordum. Şiirde birçok tür ve şekilde deneme yaptım. Kendime özgü bir üslup ve ses bulmaya çalıştım. “Ay Gecesi” adlı kitabımda tüm şiirlerimi topladım.

2) Sayın ALP, uzun yıllar Kilis’ten uzakta İzmir’desiniz. Kilis’in kültür ve edebi durumunu nasıl görüyorsunuz?

2) Sayın ELMALI, uzun yıllardır Kilis’ten uzaktayım. Ama gönlümde hep Kilis var. Ben de Kilis sevdalılarından biriyim. Basından Kilis’i takip edebiliyorum. Göçle sıkıntılı bir süreçte olduğumuz hepimizin malumu.

Dışarıdan bakınca yıllardır sesini duyuramayan bir Kilis var. 7-8 yıldan beri Kilis’ten uzağım. Kilis’in Adana gibi, G.Antep gibi, Elazığ gibi, Mardin gibi festivalleri olmalı.

Her şeyden önce Kilis dışındaki binlerce Kilisliyi ve Kilis dostunu hiç olmazsa senede bir defa Kilis’e çekebilecek organizasyonlar yapılmalı.

Kilis’in çok önemli yetişmiş insan potansiyeli var.

Ama yıllardır onlar Kilis’e bile gelmiyorlar. Önemli festivalleri gerçekleştirip Kilis’e ilgi çekmek gerekir. Zeytin Festivali, Üzüm Festivali, Katmer Festivali vs. ile ilgi odağı olabiliriz. Kilis’in kalkınmasında bu faaliyetler çok önemli.

Kilis çok önemli şair, yazar ve dil âlimleri yetiştirmiş bir kültür şehri. Necip Asım Yazıksız, Muallim Rıfat Bilge, Faruk    Kadri Timurtaş Türk milletinin iftihar ettiği Türkoloji âlimleri.

Biz çok şanslıyız. Türklük bilimine bu kadar katkıda bulunmuş âlimlerimiz var. Onları gündemde tutmak durumundayız. Onlardan bihaber bir tek Kilisli kalmamalı. Kilis’i anlat şiirimden iki kıta:

 

Yaşatmak gerek Başçıllar, Bulut’u

Yazıksız, Timurtaş, Bilgin Rıfat’ı

Unutulmaz “Kültür Şehri” sıfatı

Anlat bize ey dost Kilis’i anlat

 

Kırmızı yemeni alıp giydin mi       ?

Buz gibi meyan şerbeti içtin mi?

İki çift haneğin belin kırdın mı?

Anlat bize ey dost Kilis’i anlat

 

Alâeddin Yavaşça büyük bir sanatçı… Kilis’le ilgili daha çok beste yapabilir. Kilis’te yaşayan şair ve yazarlar Kilis’i anlatan şiir ve yazılar yazabilirler. Kilis şiirleri ve hikâyeleri antolojimiz var mı? Tanıtım filmlerine ihtiyaç var. Kilis’in kültür zenginliklerinin güzel senaryolar oluşturularak film yapılmasına ihtiyaç var. Böylece Kilis’in mevcut ve geleneksel kültürü yaşatılmaya devam eder.

3) Sayın ALP, Kilis dışında bulunan Kilislilerin Kilis dernekleri ile ilgilenmeleri yeterli mi?

3) Sayın ELMALI, Kilis dışında birçok kültür derneği var. Hepsinde de bir Kilis heyecanı var. Bu tür derneklerde görev alanlar Kilis ile ilgili bir şeyler okumalı, gençlere kültürümüzü aktarabilmeliler.

Kilis kültüründen habersiz olanlar bir yere varamıyabilir. Rahmetli Şinasi Çolakoğlu çok okuyan, araştıran bir kültür adamıydı. Kitap yayınlamaya çok önem verirdi. “Kültür Kasteli” serisi Kilis kültürünü yaşatmaya yönelik eserleri ihtiva ediyordu. Kilis Kültür Derneği Başkanı Ali Yapıcıoğlu bu seriyi canlandırabilir. Derneğin aylık gelirinden yılda 5-6 kitap yayınlayabilir. Güzel bir hizmet olur. Ayrıca İstanbul Kilis Vakfı önemli hizmetler icra ediyor. Gençlerimize yurt, barınma ve burs imkânları sunuyor. Kilis’e birçok konuda faydalı çalışmalar yapılıyor. Tüm vakıf mensuplarına ne kadar teşekkür etsek azdır.

4) Sayın ALP, kulağımıza zaman zaman bu Kilis derneklerinin yiyip, içmeden ve seyahatten başka bir şey düşünmedikleri ve Kilis’in kültürü için hiç çalışmadığı şeklinde şikâyetler geliyor. Bu konuda ne dersiniz?

4) Sayın ELMALI, bir araya gelmek, sohbet etmek çok güzel. Seyahat etmek, güzel zaman geçirmek olumlu faaliyetler. Ama her dernek yılda en az iki defa Kilis’e Kilisli ve Kilis dostlarını götürebilmeli. Kilis’e turlar düzenlenmeli. Bu derneklerin Kilis’in kalkınmasında çorbada tuzu olmalı. 7 Aralık Kilis’in kurtuluşu ile ilgili yapılan gece programları hemen hemen bütün illerde içerik olarak çok yetersiz kalıyor. Bu programlar her ilde mevcut olan kültür merkezlerinde yapılmalı. Bu programa geniş bir katılım sağlanır. Kilis’i tanıtan film seyredilir. Kilis ağzıyla masal anlatılır, atasözleri deyimler okunur. Güzelim Kilis Türküleri söylenir. Halk oyunlarımız    oynanır. Kilis ağzıyla piyesler icra edilir. Kurtuluş savaşımız ve kahramanlarımız anlatılır. Etkinlik öncesinde ve sonrasında gerebiç ve şerbet ikram yapılır. Kilis’le ilgili hatıralar paylaşılır. Böylece kültürel ve sanatsal yönden istifade edilen programlar olur. Kısaca üç beş şarkı söyleyip göbek atmakla bu iş olmuyor.

 

5) Sayın ALP, siz bir edebiyat hocası ve şair olarak Kilislilerin yayınladığı şiir kitapları ve şiirleri hakkında ne düşünüyorsunuz?

5) Sayın ELMALI, Kilis’in güçlü şiir geleneği var. “Kilisli Divan Şairleri Antolojisi” ve “Cumhuriyet Dönemi Kilisli Şairler Antolojisi” iki önemli eser. Ruhi Efendi, Celal Paş, M.Hâki Efendi, Şair Meyli, Sağır Kâtip, Bekir Vahit Efendi, Zihni Baba, Şair Fasiha Hanım, Şeyh Abdullah Sermest, Merküpçü Rahmi ve daha birçok şahsiyet Divan şiiri geleneğini sürdürmüş, güzel şiirler yazmışlardır. Ayrıca Kilis’te hiciv, taşlama da ince ve keskin üslup kazanmıştır. Bekir Vahid Efendi’den bir kıta:

 

İki şikeste çekmece kaldı bu köhne hücrede

Birinin sahibi Nadrad, birininki Ede

Serder havâ-i aşk-ı civan oldu birisi

Birine darülaman oldu meygede

 

(İki kırık çeşmede kaldı bu köhne hücrede

Birinin sahibi Nadrad birininki Ede

Birisi civan aşkının havasıyla kafadan sakat

Ötekine sığınak oldu meyhane)

 

Kilisli Divan Şairleri Antolojisi, S. Başçıllar s.37

 

Uzun yıllar Amerika’da yaşayan Seyfettin Başcıllar, Cumhuriyet döneminde öne çıkan şairlerimizdendir. İkinci yeni ve Hisar şairleri arasında yer almış farklı türlerde şiirler yazmış. “Kıyısızlık” adlı son kitabıyla önemli bir iz bırakmıştır. Hasan Abi, “Almıla” adlı kitabındaki şiirlerle kendine has bir üslup ve ses geliştirmiştir. “Güney Şarkıları” ile Muhlis Salihoğlu, İkinci Yeni şiirinin uzantısı, sürrealist bir çizgide bir şiirler yazmıştır. “Eski Kışlar” ile Uğur Hocam divan, halk şiiri geleneğini sürdürmekte ayrıca serbest tarzda şiirler yazmaktadır. Kısaca Kilis’i şairler geçmişten günümüze Türk şiirine zenginlik katmaktadır.

6) Sayın ALP, sizi kıskanmak lazım. Sülalenizde birçok şair ve yazar romancı var. Bunlar hakkında bilgi verir misin?

6) Atamız bir halk şairi Âşık Ali 1800’lü yıllarda yaşamış Fuat Köprülü’nün “Saz Şairleri Antolojisi”nde “Nizip Destanı” adlı bir şiiri var. Hayatını araştırıyoruz. Âşık Ali adlı şiirimden iki kıta:

 

Elif’i, Zeynep’i pınar başında

Şeker dilli, ince belli düşünde

Bir sevda uğrunda, huri peşinde

Âşık Ali yüce atamız bizim

 

Otman dağı çiğdem çiçek bezeli

Türküler söylesin Türkmen güzeli

Aşkın şerbetini içmiş ezeli

Âşık Ali yüce atamız bizim

 

Halamın oğlu Hasan Abi (Şahmaran) Kilis deyince akla gelen isimlerden biri. Yıllardır özveriyle Kilis ile ilgili araştırmalar yapıyor. Şiirler, yazılar yazıyor. Yine halamın oğlu Ali Aykın roman ve şiir yazıyor. Aile olarak edebiyatçıyız diyebilirim. “Maksat eserse mısra-i berceste kâfidir.” Nicelikten çok nitelik önemli…

7) Sayın ALP, yayınladığınız şiir kitabınız. Ay Gecesi hakkında tenkit veya tebrik aldınız mı açıklar mısınız?

7) Sayın ELMALI, uzun yıllar şiirle meşgul oldum. 9-10 yıl ara verdim. İş yoğunluğum sebebiyle dergilerden uzak kaldım. Bir şair mutlaka dergilerde yazarak temayüz etmeli. Şiir kaprisli bir sanat dalı… Başka uğraşları kabul etmiyor. Bir şiirin en iyi eleştirmeni zamandır. Kitabımla ilgili birçok yazı yazıldı. Görüş ve düşüncelerini ifade eden tüm yazarlara şükran borçluyum.

8) Sayın ALP, Kilis’te birçok şair vardı, çoğu vefat etti. Kilisli şairler hakkında biraz bilgi verir misiniz?

8) Sayın ELMALI, ben daha çok Yeni Türk edebiyatı üzerine yoğunlaştım. Cumhuriyet öncesi şair ve yazarlarımızla da ilgili çalışma yapmak istiyorum.

Seyfettin Başcıllar, yurdundan uzakta uzun yıllar Amerika’da yaşamış ama Türkçe onun evi olmuş. Türkçeden hiç kopmamıştır. Bu yönüyle Türkçenin James Joyce’ü olarak kabul edilir. James Joyce da yurdundan uzakta uzun yıllar Paris’te gönüllü bir sürgün hayatı yaşamıştır. Seyfettin Başcıllar Kilis’i ve geleneksel kültürümüzü derinden hissetmiş bir şairimizdir. Eski Kilis adlı şiirinde Kilis’i ve Kilisli bazı şahsiyetleri ne güzel anlatır:

 

Daracık sokaklar, küçük bir meydan

Süt içtim dilim yandı amanın aman

Mantığa esenlik, bilgiye sevgi

Çarşısında Merküpçü Rahmi

 

Aşktan başı dönmüş Zihni Baba’nın

Her zamankinden çok Allah’a yakın

Halk konuşur kendi gönül dilince

Anne sütü gibi tertemiz Türkçe

 

(Eski Kilis Seyfettin Başcıllar)

 

Yazar Şevket Bulut akıcı, sade bir üslupla özellikle Kilis ve çevresinde yaşadığı olayları hikâyeleşmiştir. Birçok hikâyesi senaryolaştırılıp film yapılmıştır. Merhum Şevket Bulut Kilis’imizin iftihar ettiği başarılı bir hikâyecimizdir.

9) Sayın ALP, Kilis’te bir kültür ve edebiyat dergisi yok.

Ne yapmak lazım?

9) Sayın ELMALI, Edebiyat dergileri özellikle genç yeteneklerin ortaya çıkmasını sağlıyor. Yeni kalemleri edebiyat dünyasına sunuyor. “Yaza yaza yazar olur” diye bir söz var. Gençler eser yayımlayarak güven kazanır. Edebiyat sosyal bir çevre, ortam işi… Gençler usta kalemlerle buluşabilmeli. Yazarlar ve Şairler topluma düşünce ufku açan kişilerdir.

10) Sayın ALP, Kilis kültürünün ve edebiyatını bu kötü durumdan kurtarmak için Kilis Valiliği, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Kilis Kültür Müdürlüğü ve Kilis Belediyesi ne yapmalıdır. Görüş ve istekleriniz nelerdir?

10) Sayın ELMALI, bu konuda yöneticilere danışmanlık yapacak, kültür sanat konularında deneyim sahibi uzman kişilere ihtiyaç vardır. Kültür ve sanat konularında temayüz etmiş kişiler tarafından yöneticilerimize ciddi projeler sunulmalıdır. Kitaplar ve süreli yayınlar mutlaka bu yöneticiler ve kurumlar tarafından çıkarılmalıdır.

Kilis iyi organize edilmiş şiir dinletileri yapılmalıdır.

Usta şair ve yazarlarla gençler buluşturulmalıdır. Kültürümüz kuşaktan kuşağa devredilerek yaşatılabilir.

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.