Kilis Ortaokulu ve Hasan Ali Yücel

Hasan ŞAHMARANOĞLU

Aziz Metin Mercimek’in 9 Ocak 2015 tarihli Kent Gazetesi’nde, “Kilis Ortaokulu” adlı yazı dikkatimi çekti. Gelin bu yazının bir bölümünü tekrar okuyalım:

“Kilis mektebi 1915 tarihinde tesis ve küşat edilmiştir. Mektebin binası şehrin garbında, on dönümlük bir sahayı işgal etmektedir. 1920 tarihli bir tapu ile muhasebeyi hususiye namına müsecceldir. Mektep kısmen halkın teberrüatıyla ve kısmen muhasebeyi hususiyenin yardımı ile 1913 senesinde inşa edilmeye başlanmıştır. Bu mektebin meydana getirilmesinde o zaman Kilis Kaymakamı bulunan İhsan Bey’in yardımı olmuş ve mektep binası 40 bin lira ile vücuda getirilmiştir. 75×180 ebadında bir bahçe ortasında kurulmuş olan mektep, iki katlı kargir binadır. Üst katı müdür, muallim, kâtip odalar ile kütüphane, laboratuar, bir dershaneden ibaret olmak üzere altı odadan, alt katıda bir büyük iki küçük ambardan ibarettir. Bu binaya ilaveten avluda 15×25 ebadında jimnastikhane yapılmış olup, soğuk ve yağmurlu günlerde teneffüshane vazifesini de ifa etmektedir. Bundan başka binanın garbında iki dönümlük bir oyun sahası da vardır. Mektep evvela idadi teşkilatına haizdi. Mektebe ilk müdür olarak Sarbon’da okumuş Kilisli Hüsnü tayin edilmiş, az müddet içinde iyi hizmetleri sabkat edilmiştir. Sonra Urfa’dan gelen Mesut Remzi namındaki müdürü Fikret Mesut istihlab etmiştir. 1924 yılında milli hükümet tarafından vekâleten tayin edilen Hasan Kâmil’den sonra Müdür Bedri tayin edilmiştir ve 1925 tarihine kadar devam eden müdürlüğü zarfında mektebin maddi ve manevi imarına masruf hizmetlerde bulunmuştur. 1925 tarihinde mektep müdürlüğüne gelen Gaziantepli Tahir bir sene infikak ederek yerine Sıtkı gelmiştir.”

Sayın Metin Mercimek bu ilgiyi nerden almış bilmiyorum. Ama Hasan Ali Yücel, bir mantık âlimi olduğu için kendisi de mantık okuduğundan dolayı merhum Hasan Ali Yücel ile ilgilidir. Sayın Metin Mercimek bu konuda bilgi verirse memnun olurum. Şimdi ben bu okul ve Hasan Ali Yücel İle ilgili bazı bilgiler vereceğim. Cumhuriyetten önce Kilis Halep’in bir sancağı idi. Halep Maarif Müdürlüğüne İstanbul’dan bölgede bir idadi yapılması için para gelir. Maarif müdürlüğü kendisine bağlı sancak müdürlerini çağırır, konuşmaya başlarlar her sancak müdürü okulun kendi sancaklarında yapılmasını ister işin içinden çıkılmaz. O zaman müdür der ki; hangi sancağın öğrencisi çok ise okulu o sancakta yapalım der, kabul edilir. Kilisli öğrencilerin İstanbul’da çok olduğu tespit edilir ve okul Kilis’te yapılır. Bu sözlüdür ama doğrudur. Şimdi gelelim Hasan Ali Yücel Kilisli ilgisine, Hasan Ali Yücel cumhuriyet dönemi milli eğitim bakanlarındandır. Mantıkla ilgili okullarda okulun kitapları vardır. Ben sözlü olarak Hasan Ali Yücel’in Kilis medreselerinde mantık okuduğunu duydum. Biyografisinde araştırmalarına göre bu yoktur. Ama sayın siyaset adamı Recai Kutan’ın bir anekdotuna rastladım. Şimdi onu okuyalım: Başlık Asya’nın müdürlükten alınmasına şahit oldu. Asya ünlü bayrak şairi Arif Nihat Asya’dır. Şimdi yazıyı okuyalım:

“Arif Nihat Asya, milli şef döneminin etkili ismi Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’in arkadaşıymış. Ancak yücel arkadaşına öyle bir şey yapmış ki, Kutan şöyle devam ediyor: “Bir Hasan Ali Yücel Malatya’ya gelip okulu ziyaret etti, öğrencilerle konuşma yaptı. Fakat gelorum, gidorum biçiminde konuşuyordu, bizler de buna gülüştük, bize kızdı. Akşam yemekte, ne biçim okul burası, tımarhaneye benziyor, demiş. Asya da o zaman sizinle tımarhane müdürü sıfatıyla konuşurum, demiş. Bunun üzerine bakan Asya’yı müdürlükten alıp aynı okula öğretmen yapmış”

Şimdi bu “Gelorum Gidorum” nerden çıktı? Bu bizi Hasan Ali Yücel’in gençliğinde Kilis mantık medreselerinde okuduğunu gösterir. Recai Kutan ve arkadaşları öğrenciler Kilis ağzını bilmezle tabi gülecekler. Peki, Hasan Ali Yücel niçin bunları söyledi. Şimdi faraziye yürütelim. Arif Nihat Asya büyük bir şair Hasan Ali Yücel onu küçümsemek için ben Kilis’te mantık okudum diyor. Zaten şifahi olarak biz Hasan Ali Yücel’in Kilis’te mantık okuduğunu duyduk. Kilis mantık ilminde o çağda çok ileri durumda idi hatta ünlü Türk felsefecisi Cemil Sina Ongun 1916’da Kilis Rüştiyesinden mezun oluyor.

Tekrar Hasan Ali Yücel’in, Kilis Ortaokulu için verdiği bilgiye dönelim. Verdiği bilgi kendi dönemi bilgisi değil. Çünkü kendisi cumhuriyetin son yıllarının milli eğitim bakanıdır. Cumhuriyet döneminde Hasan Ali Yücel’in Kilis’e geldiğini duymadım. Verdiği bilgiler bakanlığının arşivinde olabilir ama anlatılan teferruat sanki insanın özellikle okulu araştırmış gibi geliyor. Bu konuda bilgisi olanları, lütfen açıklamaya çağırıyorum.