Kilis Şirinlemeleri…

(Değerli hemşehrim Mustafa Tekçe’nin isteği üzerine)

Aysel MASMANACI BEŞOĞLU

BİLİN BAKIM NERESİ?

Dışkapının kayası
Kesmelik taşındandır
Höllüyünen güzeli
Çengel’in başındadır

Kuyunun herezesi
Zıykeder bekeresi
Fattum aba zeyt çalmış
Başka var mı çaresi?

Şaptayagermeç gerer
Her gün meşefe serer
Şıttıfgilin gelini
Kaynanaya ceh eder

Tel dolabın kafesi
Boyrazev mağarası
Kuyulara sallanır
Kurbanda et şakkası

Kız evine hes gider
Bir haral bir şilifden
Kaynana gelin görür
Üç burma bilezikden

Mehsimindışlığı yok
Eli yüzünü çaldır
Beekele korkmuş oğlan
Acık damağın kaldır

Gelin kız iki canlı
Heddüç gelin uşaklı
Oğlanın şeyi şişer
Billokmadadırtmalı

Mişmişgeldi mahradan
Şambastığıyapmalı
Beşyüztiyek bağ alıp
Damağı yaşartmalı

Tağadırpenceresi
Tazarıkürbiyesi
Türkmendirseceresi
Bilin bakım neresi?

M. Yaşar ÜZEL

AÇIKLAMALAR:

Şivemizi bilmeyen ve anlamayan arkadaşlar İçin şiirde geçen sözcüklerin anlamını açıkladım arkadaşlar. Şivemizi Arapça’ya benzeten arkadaşlar, özelden yazıyorlar “Siz Arap mısınız? diye…
Biz Arap değiliz arkadaşlar. Ne var ki Suriye Kilis sınırına çok yakın olduğu İçin bazı sözcükler dilimize yansımış. Yemeklerimize de…
Şiiri bu açıklamamın üzerine okuduğunuzda çok anlamlı ve güzel bir şiir olduğunu anlayacaksınız.  (Aysel MASMANACI BEŞOĞLU)

Dış kapının kayası: Eski Kilis evlerinin önünde Ata veya eşeğe rahatça binmek işin koyulan kaya.
Kesmelik taş: Kalkerli beyaz taş.
Höllük: Eskisen bebeğin bezinin üstüne konan toprak.
Çengel: Kilis’te Mercidabık İlkokulu’nun üst tarafındaki bir semt.
Mevsim/Mazlum kişi. Sessiz, içe kapanık kişilik sahibi olan kişi.
Hereze: Kuyunun kovasının bağlantı yeri.
Belere: Kuyun çıkrığı
Zıtlık sesi: kuyunun çıktığından çıkan ses
Zeyt: Kilis şivesinde Zeytin yağının adı
Germeç: İp çekme
Meşefe: Banyo havlusu
Şıtrıfgil: Bir sülalenin lakabı
Ceh etmek: Caka satmak, havalara girmek
Şapta: Ağaç uzun çubuk
Boyraz: Kuzey taraf
Hes: Marul
Haral: Çuval
İki canlı: Hamile kadın.
Billokma: Birazcık.
Mişmiş: Kayısı.
Mahra: Kasa, bir kasa kayısı.
Şam bastığı: Kayısıdan yapılan şıra.
Tiyek: Üzüm bağındaki asma.
Damağı yaşartmak: Üzüm yiyerek ağzı sulandırma.
Tağa: Pencere
Yazar: Eski Kilis evlerinde odanın hemen yanında yer alan, yaklaşık 1m. uzunluğunda, üstüne su testisi ve bardak vb. şeyler koyulan taş tezgâh
Secere: Özellik