Kilis’in Bilge İnsanı ve Mantık Kervanının Son Temsilcisi “Gonca Tokuz”

Metin MERCİMEK

“KİLİS İNSANINI, BU KEZ FARKLI BİR BİLİM DALINDA GÖRMEKTEYİZ. İŞTE MANTIK KERVANININ SON TEMSİLCİSİ, HALK BİLİMCİSİ, YAZAR, ARAŞTIRMACI VE BİLGE İNSAN GONCA TOKUZ’U, ÜSTÜN ÇALIŞMALARINDAN VE ALMIŞ OLDUĞU ÖDÜLLERDEN DOLAYI KUTLUYOR VE BAŞARILARININ DEVAMINI DİLİYORUM.”

Yaşar AKTÜRK
İstanbul Kilis Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı

Bilim adamlarına göre, herhangi bir ilmin kuşaktan kuşağa aktarılması ve kurum haline gelmesi zorunlu bir olaydır. Ancak mantık ilminin nesilden nesile aktarılması hiç de kolay olmayan bir gelişimdir. Günümüze kadar böylesine bir gelişim, dünyanın hiç bir toplumunda görülmemiş ve de duyulmamıştır. Sadece Kilis’te Hocazadeler sülalesinden olan Büyük Hoca Abdurrahman Efendi, onun oğlu Abdullah Enveri Efendi ve kardeşi Mehmet Tahir Efendi, mantık ilmini tam olarak ele almış ve Kilis’in her mahallesinde kurulan medreselerde, mantık dersi verilmiştir. Daha sonra Kilis’in Mantık Alimi Abdullah Enveri Efendi’nin oğlu İbrahim Efendi ve onun oğulları Mahmut Efendi ve oğlu Orhan Tokuz ve yine Seyfettin Tokuz’un kızı Gonca Tokuz, kendi çaplarında bu ilmi devam ettirmişlerdir.
İşte Kilis’te mantık ilminin son mirasçısı olan Gonca Tokuz, Kilis’te dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini Samsun Eğitim Enstitüsü’nde ve Anadolu Üniversitesi’nde yaptı. Gaziantep Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde (Halk Bilimi Ana Bilim Dalı) yüksek lisansını tamamladı.
Gonca Tokuz, özel ve kamu sektöründe yönetici olarak çeşitli görevlerde bulundu. Gaziantep Üniversitesi’nde genel sekreter olarak 15 yıl üst düzey yöneticilik yaptı. Ayrıca Gaziantep Üniversitesi Aşçılık Meslek Yüksek Okulu’nda Öğretim Elamanı olarak çeşitli dersler verdi.

Kilis’te mantık kervanının son temsilcisi olan Gonca Tokuz, çeşitli dergilerde yayınlanan makale ve yazılarının haricinde basılmış ve basım aşamasında olan birçok kitapları vardır. Şimdi bunlardan bazılarına bir göz atalım.
“Gaziantep Yemekleri”, “Gaziantep Tatlıları”, “Sevginin Usulca Kıyısında”, “Gaziantep ve Kilis Mutfak Kültürü”, “20. Yüzyılda Gaziantep’te Eğlence Hayatı”, “Anılar ve Dostlar”, “Tanburi Necdet Yaşar”, “Dolmalar ve Köfteler Şehri Halep- Beled El Mehaşi ve Kibeb”, “Gaziantep Çocuk Oyunları Üzerine Halkbilimsel Bir Çalışma”, “Antep Fıstığı”.
Bu başarılarının yanı sıra, iki ayrı dergide ve günlük elektronik gazetede halk kültürü ile ilgili yazılar yazmaktadır. Konferans ve seminerler dışında ulusal ve uluslararası çeşitli toplantılarda sunulan ve dergilerde yayınlanan 250’nin üzerinde makale ve yazıları vardır.
Halk Bilimcisi ve Araştırmacı Yazar Gonca Tokuz, uzun yıllar araştırmalar neticesinde kaleme aldığı “Antep Fıstığı” kitabı, 2016 yılında Çin’in Yantai şehrinde “Gurme Yemek Kitabı ve Yemek Kültürü Ödülleri” yarışmasında, meyve kategorisinde dünya ikincisi olmuştu.
Hemşehrimiz bu kez söz konusu “Antep Fıstığı” kitabı ile Paris’te düzenlenen ödül törenine katıldı. 29-30 Kasım 2021 tarihinde gerçekleşen ödül töreninde, yurt genelinde ödüle layık görülerek hepimizi gururlandırmıştır.
Yazarımızın 2014 yılında basılan “Antep Fıstığı” kitabına bir göz attığımız zaman, bunun üç bölümden oluştuğunu görürüz. Birinci bölüm teknik, ikinci bölüm kültürel konulara ayrılmış, üçüncü bölümde ise, fıstıklı tatlara yer verilmiştir.
İnsan gücünün en güzel keşiflerinden biri olan mantık ilmini Kilis, en güzel şekilde ele almış ve bu ilmi her mahallesinde kurulan medreselerde ders olarak okutmuştur. İşte Kilis’in bilge insanı, araştırmacı, yazar, halk bilimcisi ve mantık kervanının son temsilcisi Gonca Tokuz’u, Kilis Vakfı Başkanı Yaşar Aktürk başta olmak üzere, Yönetim Kurulu Heyeti olarak kutluyor ve ‘Kilis’in Ün Yapan İnsanları’nın bir başka güzelliğinde yeniden buluşalım diyoruz.