Kilisli Muallim Rif’at’ın Başlıca Eserleri (5)

M. Yahya EFE

Kilisli Muallim Rif’at’ın başlıca eserleri:

Her zaman sade bir Türkçeyi savunarak, dilimizin yabancı kelimelerden arınmasını istemiş olan, Türkoloji dünyasının bu ünlü bilgini Kilisli Muallim Rif’at, 22 Şubat 1953 Pazar günü, Ankara Maltepe’de ki evinde geçirmiş olduğu bir kalp krizi sonucu, 79 yaşında hayata gözlerini kapamıştır.

Kabri, Ankara Cebeci Asri Mezarlığındadır. Mezarı geçen yıl, Kilis Yardımlaşma Derneği tarafından, Koza Davetiyelerinin sahibi Maraşlı iş kadını yardımsever Sayın Melek İpek Hanımefendi’nin maddi katkılarıyla onarılarak yeniden yaptırılmıştır.

Kilisli olarak ve bir Türk vatandaşı olarak, kendisiyle daima iftihar ettiğimiz hemşehrimiz Kilisli Muallim Rif’at Bilge’yi ölümünün 62. yıldönümünde minnet ve şükranla anıyor ve yazımı onun şu dörtlüğü ile noktalıyorum:

“Okumaya kanmadım,

Geçen ömre yanmadım.

Kırk yıldır Muallimim

Çok şükür usanmadım”

Onu bütün Türkler ve Kilisliler her zaman minnetle anacaktır. Nur içinde yatsın.

Başlıca Eserleri:

• Divânu Lugati’t-Türk (3 cilt, 1. ve 2. cilt 1915. 3.cilt 1917, İstanbul, Matbaa-i Amire)
• İbni Mühenna Lugati (İstanbul, İstanbul Müze kitaplığından, 1919)
• Kitâb-ı Dede Korkut (Ala Lisan-ı Ta’ife-i Oğuzhan, Dresden yazmasından, 1944)
• Ferheng-Nâme-i Sa’di Tercümesi (Ali Emiri Efendi kitaplığından, 1924)
• Sultan Veled’in Divân-ı Türki’si (Veled Çelebi ‘İzbudak’ ile birlikte, 1925)
• İbni, Mühenna’nın /El-Kaavaninü’l-Külliye Li-zagli’l Lügati’t-Türkiyye) sinin istinsah ve tashihi, (Sait Ali Paşa Kitaplığı’ndan, 1928)
• Astarâbâdi’nin Kadı Burahaneddin tarihi olan Bezm-u Rezm (Farsça metin, 1928)
• Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nin 7. ve 8. ciltlerinin Türkçeye çevrilmesi, 1928
• Maniler (1928)
• Ebu Hayyan’ül Endülisi’nin Kİtabü’l-idrak Li-Lisani’l Etrak’ine yazılmış olan 1531 kelimelik Haşiye (Veled çelebi ‘İzbudak’ ile, 1936)
• Suyolcuzade Mehmed Necib’in Devha-tül-küttab’ının tertip ve tashihi, (Güzel sanatlar Akademisi neşriyatından No:16 İstanbul-1942)
• Şeyh Sa’di den Gülistan ve Bostan Tercümeleri (1943)
• Keşf-üz Zunun ile Zeyl’in basım ve yayımı (Şerafeddin Yalkata ile birlikte, 1.11.1941, 1945)
• Esmâ-i Müellifin, I (İbnü’l Emin Mehmed Kemal İnal ile birlikte, 1952)
• Salâheddin-i Safedi’nin El-Vafi bi’l-Vefeta’ı (H.Ritter ile birlikte)
• İmamı Hasan’ın Ahkam-ı Kur’ân’ı Celal-i Devvani’nin Arznamesi ayrıca da Yeni Sarfı Arabi, gibi eserler tarafından istinsah ve tashih olunmuştur.
• (Kutbi Mekki’nin İstanbul Seyahatnamesi ile (Utu’nin) Sultan Mahmut Gaznevi ile babasına ait tarihini tercüme etmiştir.
• Ayrıca Kilisli Muallim Rif’at Bey, birçok Arap ve İran klasiklerini de Türkçeye çevirmiştir.

Not: Türkoloji âimi Muallim Rif’at ‘a ait geniş bilgiyi; “Kilisli Muallim Rif’at Bilge” adlı kitabımdan okuyabilirsiniz. Kitap, Kilis Yardımlaşma Derneği’nin “Meşrutiyet Cad. 52/1 Kızılay/Ankara” adresinden temin edilebilir. Gsm: 0532 473 03 79