Muallim Rif’at’ın Taradığı 82 Kitap (3)

M. Yahya EFE

Tarama Sözlüğü çalışmalarında Muallim Rif’at’ın taradığı 82 kitabın adları:

Acaib-ül mahlukat, Akrabadin Tercümesi, Âi Divanı, Anasır-ı Erbaa, Antername, Aş-kî Divanı, Ataî Divanı, Cami-ün nasayih, Cevahir-ül ahbar, Cihannüma, Cihan-ül cenan, Divan-ı Türkî Basit, Ehamüslimname, Enis-ül arifin, Fazıl Külliyatı, Ferişteoğlu Lügati, Fetihname-i Budin, Fütuh-uş-Şam Tercümesi, Garibname, Gülistan Tercümesi, Gülşenî Divanı, Gülşen-i Raz Tercümesi, Gülzar-ı Tennusi, Hadikat-üs-suada, Haletî Divanı, Hamse-i Ataî, Hamzaname, Hayat-ülühayvan Tercümesi, Hikmetname, Hüsn-ü Aşk, Hüsn-ü Dil, İrşad-ül-mirid ile-1-murad, İzzet Molla Divanı, Kitab-ı Güzide, Koçubey Risalesi, Kuddisi Divanı, Laylâ ve Mecnun, Maarifname, Mecma-ül Latif, Merazım-ül cevahir, Mevahib-ül-Hallak fi Maratib-il ahlâk, Mevlid, Mihnetkeşan, Mihr ü Müşteri, Muhammediyye, Nasayin-ül mülük, Nigâristan Tercümesi, Nihanî Divanı, Nizamî Divanı, Nuhbe-i  Vahbi, Tendname-i Güvahi, Rahat-ül ervah, Ravzat-ül ahbar Tercümesi, Revzat-ül envar, Revanî Divanı, Saadetname, Sabit Divanı, Selâtinname, Selâmen ve Ebsar Tercümesi, Selimname, Şehname Tercümesi, Şeref-ül insan, Şevahid-ün-nübevve Tercümesi, Şeyh Galip Divanı, Tarih-i Âl-ı Osman, Tarih-i Âl-ı Selçuk, Tazarruname, Tebareke Tefsiri, Tercuman-ı Bidaye, Teshil, Tibr-i Mesluk Tercümesi, Tuhfe-i Asım, Tuhfe-i Vehbi, Tuhfet-ül-kibar fi Esfar-il bihar, Tuhfet-ül letaif, Veyse ve Ramin, Yahya bey Divanı, Yusuf ve Zeliha, Zad-ül-ibad Tercümesi, Zehrü-l-kiman Tercümesi.

***

Rahmetli Ömer Asım Aksoy’un bana vermiş olduğu yazıda da belirttiği gibi, Türk Dil Kurumunca Tarama Sözlüğü hazırlanırken, Kilisli Muallim Rif’at Bilge tek başına 82 kitabı taramıştır.

Sekiz cilt olarak basılmış olan bu önemli sözcükte Kilis Muallim Rif’at Bey’in büyük katkısı vardır.

Hayatını kitaplara, kitaplarını milletine vakfeden bu koca Türk dil bilgininin dağlar deviren çalışmalarından bir örnek ve geçmişine eklenen çok parlak bir sayfadır.

Fakat Tarama Sözlüğü’nde ki uğraş ve çalışmaları daha sonraki çalışmaları olduğu için, bu bilgiler henüz ansiklopedilere geçmemiştir.

Bu bilgiler ilk defa benim kitabımda yayınlanmıştır. Kaynak gösterilerek yayınlanabilir.

KİLİSLİ MUALLİM RİF’AT’IN MEŞHUR GAZELİ 

Kilisli Muallim Rif’at’ın Kurtuluş Savaşı yıllarında, Kilis’in Fransızlar tarafından işgali sırasında, ulusunun yazgısını değiştirmek için savaşan mücahitleri teşvik için yazmış olduğu, meşhur bir gazeli vardır. Bu Kilis’e övgü gazel, uzun yıllar birçok kitap ve dergilerde hatalı olarak yayınlanmıştır.

Değerli Bestekâr ve devlet sanatçısı Prof. Dr. Alâeddin Yavaşca tarafından rast makamında bestelenmiş olan bu gazelin tarihçesi ile ilgili olarak, Kilisli Rif’at Bey’in 5 Şubat 1944 tarihinde “Kerim Çavuş oğlu Ahmet Rif’at” imzasıyla Kilisli Fransızca öğretmeni Sait Dilmen’e yazmış olduğu bir mektup var.

Sait Dilmen tarafından talebesi Av. M. Cemalettin Güçdemir’e verilmiş olan belge niteliğindeki bu mektup ve ekleri, 02 Şubat 1987 tarihinde Sayın Güçdemir tarafından Latin alfabesine çevrilerek, “Kilisli Muallim Rif’at Bilge” adlı kitabımda yayınlanmak üzere bana verildi.

(Devamı var)