ŞİİRE, AŞKA ve KÜLTÜRE DAİR…

Gıpta ettiğim sanatçı kişilerdir şairler. Şairlere bu yetenek doğuştan, Tanrı tarafından bahşedilen bir kabiliyettir. Çalışmakla birçok meslek ve beceri edinebilirsiniz ama şair, ressam, heykeltıraş, bestekar vb. olmazsınız.

Bu yeteneklerden mahrum kalmış kendimi de, kendi halinde bir şiir okuyucusu olarak tanımlıyorum. Eğitimimizde emeği olan değerli öğretmenlerimiz bizlere şiir okurken; noktalama işaretlerine dikkat etmemizi, gerekli kısımlarında bazı kelimelerin diğer kelimelere göre daha baskılı ve güçlü biçimde söyleyerek vurgu yapılmasını, ses perdesinin değişmesiyle oluşan melodik perdeleme ve dalgalanmalar ile tonlama yapılacağını, cümleler veya sözcükler arasında verilen kısa aralıkların, yani durakların şiirde anlam ve uyumu daha açık hâle getireceğini, uyak yani kafiyelerin şiire güzellik, akıcılık ve uyum katacağını öğrettiler. Bu öğretiler bizlere edebiyatın en etkili dalı, yoğunlaşmış duygu ve düşüncelerin mısralara döküldüğü şiiri sevdirmiştir. Yetenekli kişiler, sesleri de güzelse, bu kurallara uyarak okudukları şiirleri daha da etkili, güzel ve anlamlı kılarlar. Bendeniz bu yetenekten de mahrum olduğum için bencillik eder, şiirleri kendim için okurum. Önce şairin şiirini hangi duygu, düşünce ve ruh haliyle yazdığını anlamaya çalışırım. Bunu başarabilirsem benim için şiir okumanın keyfi başlamış demektir.

Genel olarak bütün şiirlerde insan ve doğa ilişkileri yoğunlaşmış duygusallık katılarak dile getirilir. Ancak bütün bu duyguları içine alan, anlamıyla hepsini kapsayan, şiirde olmazsa olmaz olan, o üç harfli sihirli sözcük, “AŞK”mutlaka vardır, olmalıdır da. Bana göre, insanlık tarihinin ilk devirlerinden itibaren, dilbilimcilerin, dilin doğuşunu ilişkilendirdikleri ünlem kuramıyla insanın duygularını ifade etmeye başlamasıyla birlikte gönüllerde aşk da başlamıştır. Her şairin yüreğini, benliğini aşk sarmıştır. Şairler, insanı ilgilendiren her türlü olumlu ya da olumsuz olaylardan etkilenip duygulanırlar ve bu duygularını mısralara dökerler. Okuyucular da onlarca, yüzlerce sayfa nesir yazıyı okuyarak ulaşabilecekleri bilgi, düşünce ve duygulara birkaç mısra ile ulaşma olanağına erişirler.

Genel anlamıyla, tarihsel, toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi ve manevi değerler ile bunları yaratmada, sonraki nesillere aktarmada kullanılan, insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların bütününü kültür oluşturur. Dolayısıyla şiir, dil ve kültür arasında, birbirini yaratma, birbirinin varlığına ve devingenliğine kaynak ve ortam oluşturma yönünde organik bir ilişki bulunur. Şiir, dil ve kültür arasındaki ilişki, bu üç unsurun iç dinamiklerle birbirine bağlı olmasından kaynaklanan çok yönlü bir ilişkidir. Bu bakımdan Türkçemiz şairlerimize birçok avantajlar da sunar. Şiirlerinde sıkça kullanabilecekleri, engin tarihimiz ve kültürümüzün oluşturduğu deyimlerimiz, atasözlerimiz, ilişki sözlerimiz, ikilemelerimiz, mecazlarımız, teşbihlerimiz duygularını mısralara dökmelerinde onlara büyük olanaklar sağlar. Bir dil ile şiir yazılıyor olması, o dilin yüksek bir kültür dili olduğunun kanıtıdır. Hiçbir dil bugünden yarına şiir dili, edebiyat dili, kültür dili geliştiremez. Bunun için yüzyıllara varan uzun bir sürece ve derin bir kültür birikimine ihtiyaç vardır.

“Kilisli Şairler” sayfasını oluşturan şair dostlarımız şiir okumanın keyfini bizlere yaşatıyorlar. Hepsini sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Ebediyete intikal etmiş şair hemşerilerimi de rahmetle anıyorum.

Yüreğinize sağlık.

Ecz. İbrahim BEŞE