Soba Zehirlenmesine Dikkat Edelim!

Dr. Emin ARSLAN                             

Kilis Halk Sağlığı Müdürü

Ülkemizde bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden soba, şofben, baca zehirlenmeleri hemen her yıl kış aylarında özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır.Güney batıdan esen bir rüzgar olan “lodos” nedeniyle her yıl  onlarca kişi özellikle sobadan olmak üzere sızan karbonmonoksit gazı ile zehirlenmektedir.

Karbonmonoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı, zehirli bir gazdır. Vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller, zehirlenme ve ölüme neden olur. Hava gazı, kömür vb. ısıtma amacıyla kullanılan her tür soba ve ocakta yanma sırasında oluşur. Karbonmonoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana gelir.

GAZ ZEHİRLENMELERİ KONUSUNDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR VE ALINACAK ÖNLEMLER

Soba Ve Bacalarla İlgili Uyulması Gereken Kurallar  

• Aşırı doldurulan sobanın,  duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli,

• Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı,

• İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı,

• Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli,

• Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı,

• Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı,

• Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli,

• Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1 metre daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı,

  Şofben Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar  

ü        Alınan cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmeli, gaz kaçaklarına karşı uygun yerde detektör bulundurulmalı,

ü        Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına v.b. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalı,

ü        Şofbenin monte edileceği mekân yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekâna takılmalı, şofbenin montajı yetkili servis tarafından yapılmalı,

    Lodos  Süresince  Dikkat  Edilecek Hususlar

• Lodos esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmamalı,
• Yanmakta olan soba yatmadan evvel mutlak surette söndürülmeli,
• Doğalgaz Şebekesi ile ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarda 187 no’lu telefondan Doğalgaz Arıza Servisi aranmalı,
• Karbonmonoksit zehirlenmesinin mutlaka hastanede tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle zehirlenme durumunda, Sağlık Bakanlığı’na bağlı, ücretsiz 114 no’lu Zehir Danışma Merkezi aranarak, zehirlenmelerde yapılacak ilkyardım hakkında gerekli bilgiler alınmalıdır.

• Karbonmonoksit ile meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbı müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler ölümle sonuçlanabilir. Hastanın bilinci açık ise temiz havaya çıkarılıp ardından sağlık kuruluşuna başvurulmalı bilinci kapalı ise oda havalandırılıp 112 Acil Servis Ambulansı ile hastaneye sevki sağlanmalıdır.

Sağlıklı günler dileğiyle…