Sonbaharın Kızıl Meyvesi: Dağ Çileği (Kocayemiş)

“BİZDE PEK DEĞERİ OLMAYAN DAĞ ÇİLEĞİ, ÖZELLİKLE PORTEKİZ’DE ÇOK İYİ DEĞERLENDİRİLMEKTEDİR. DAĞ ÇİLEĞİ OLDUĞU BÖLGELERDEN ELDE EDİLEN BAL ÖZEL BİR İLGİ GÖRMEKTE… YİNE ÇOK SAYIDA FİRMA ‘DAĞ ÇİLEĞİ LİKÖRÜ’ ÜRETMEKTEDİR.”

İstanbul Belgrat Ormanları yolunda Kilyos’a her gidişimde, yol kenarlarında köylüler tarafından toplanan dağ çileğine rastlarken, hem onlarla sohbet eder, hem de vitamin deposu olan bu meyveden faydalanırım. Ayrıca gerek ağaç ve yaprakları, gerek meyvesi hakkında ayrıntılı bilgi alırım.
Bildiğimiz normal çilekten farklı olup, daha küçük boyda olan dağ çileği, doğada kendiliğinden yetişen ve halk arasında ‘yaban çileği’ ve ‘koca yemiş’ olarak bilinmektedir.
Dağ çileğinin üst yüzü parlak, yeşil, her iki yüzü de tüysüzdür. Pörtük şeklindeki yüzeyi küre biçiminde ve 1-2 cm. çapında olup, sonbaharda olgunlaşınca tatlı bir kırmızı renk almaktadır.
Koca yemiş, yurdumuzun hemen hemen her bölgesindeki kıyı arazilerinde yetişmektedir. Özellikle yeşil yaprakları, salkım halinde çiçekleri ve uzun süre bitki üzerinde kalan göz alıcı kırmızı meyvelerinden dolayı, park ve bahçelerde süs bitkisi olarak da yetiştirilmektedir.
Dağ çileği ile ilgili almış olduğum en önemli bilgi ise, onun insan sağlığına olan büyük faydalarının bulunmasıdır. Şimdi bu bilgileri tek tek görelim.
– Gerçek bir vitamin deposu içeren dağ çileği, C vitamini yönünden çok zengindir.
– Bağışıklık sistemini güçlendirerek, yaşlanmaya karşı çok etkilidir.
– Çocuk felci, ağız ve deri yaralarını oluşturan bazı virüsler için öldürücü etkisi vardır.
– İshal yapan bazı mikroorganizmaları engeller ve vücuttaki serbest radikallerin dışarı atılmasına yardımcı olur.
– Ciltteki sivilce ve aknelere iyi gelir, ateş düşürücü özelliği vardır.
– Damar tıkanmalarını önler, idrar söktürür, romatizma ağrılarını azaltır, böbrek ve mesane hastalıklarına iyi gelir ve kansere karşı koruyucu özelliğe sahiptir.
Ayrıca dağ çileğinin ansiklopedik bilgilerine de bir göz atalım:

Dünyada özellikle Akdeniz kuşağında, ülkemizde de Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde kıyı kuşağında yetişen fundagillerden bir bitkidir.
Diğer bir özelliği ise, yapraklarını dökmeyen bu dağ çileğinin, meyveleri toplanmazsa 1 sene boyunca bitki yeni meyveler verene kadar dalında kalabilir.
Bir de Belgrat Ormanları köylüleri neler demiş, onlara kulak verelim:

“MEYVELERİ DOĞRUDAN YENİR, REÇEL YAPILIR, PEKMEZ YAPILIR, EZİLİP SUYUNDAN LOKMA YAPILIR. BUNUN YANISIRA GÖVDE VE DALLAR YAKMAK OALARAK KULLANILIR. YAPRAKLARI İSE, KEÇİ YAVRULARININ BESLENMESİNDE YER ALIR VE AYRICA ÇARDAK YAPIMINDA DA KULLANILIR.”

Köylüler böyle diyerek dağ çileğinin her şeyinden faydalandırıldığını dile getirdiler.
Hoşça kalın.