Veda Hutbesi’nde İnsan Hakları

Uğur KEPEKÇİ

Bir önceki “İnsan hakları mı dediniz?” makalemizde; 10 Aralık tarihinde kutlanan “İnsan Hakları Günü” dolayısıyla bir makale yazmıştık. Makalemizde Veda Hutbesi’nden bir alıntı ile dikkatlerinizi bir noktaya çekmek istedik.

“İnsanlar! Bu günleriniz nasıl mukaddes bir gün ise, bu aylarınız nasıl mukaddes ay ise, bu şehriniz (Mekke) nasıl bir mübarek şehir ise; canlarınız, mallarınız, namuslarınız da öyle mukaddestir, her türlü tecavüzden korunmuştur…” (Veda Hutbesi)

Yüce Allah bizleri yaratılıştan itibaren hak sahibi kılmıştır. Ancak insanlar kendi elleriyle birbirinin haklarını gasp ederek, hayatlarını kendi elleriyle birbirine zindan etmiştir.

İnsanlar hak ve hakikatten saptıkça, Allah’u teala; kitap ve peygamberlerle, doğru ölçüleri insanlara tekrar tekrar hatırlatarak, emretmiştir. Ancak her defasında insan, imtihan sırrı gereği kendi iradesine bırakılınca; nefsine uymayı, tekrar sapmayı, yoldan çıkmayı tercih etmiştir.

Haklar ve özgürlüklerin 10 Aralık 1948 yılında “İnsan Hakları Evrensel Beyannamesiyle” teminat altına alındığı iddia edilse de bu asla doğru bir ifade değildir.

İnsan haklarının teminat altına alınması, insanın yatılışıyla ve ilk insan Hz. Adem’le birlikte başlar. Çünkü yüce Allah, ilk insanı peygamber olarak yaratmakla; insanlara hak, adalet ve doğru yaşamanın adresini ve yol haritasını da peygamber vasıtasıyla göndermiştir.

Yüce Allah tarafından, son kitap Kuran ve son peygamber Hz. Muhammed’le birlikte kıyamete kadar geçerli olacak temel ölçüler son defa insanlara hatırlatılmıştır.

Madem konu insan haklarından açılmıştır. Madem dünyada insan hakları savunucuları istenilen amaca ulaşamıyor. Madem insanlar haklarını elde edemiyor. Madem insanlar başkasının haklarını gasp ediyor. O zaman bize düşen görev; bu konuda ortaya konan gerçek bilgi ve çözümleri araştırarak, öğrenerek,  yaşayarak, paylaşmaktır.

İslam’ın insan haklarına ne kadar önem verdiğini anlamak için elbette temel kavramlara ve temel eserlere ihtiyaç vardır. Bu konuda elimizde çok kıymetli bir eser vardır. Bu eser, Prof. Dr. Haydar Baş’ın “Veda Hutbesi’nde İnsan Hakları” adlı eseridir.

Eserde, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile Veda Hutbesi’nde yer alan insan hakları; ilmi delillerle ve anlaşılır dille izah edilmiş, okuyucunun istifadesine sunulmuştur. Bu eser aynı zamanda Prof. Dr. Haydar Baş’ın doktora tezidir. Siz değerli dostlarıma bu eseri temin edip mutlaka okumanızı, istifade etmenizi tavsiye derim.

Amacımız, Peygamberimizin kıyamete kadar çağlara ışık tutacak; Veda Hutbesi üzerinde durarak, bazı şeylere dikkat çekerek, düşünce ve gönül ufkunuzda bazı izler oluşturarak; deryadan bir damla hükmünde nasiplenmektir.

Takip eden günlerde nasip olduğu oranda, Prof. Dr. Haydar Baş’ın fikir ve gönül dünyasından satırlara yansıyan; bu eşsiz eserinden bazı alıntılar yaparak siz değerli okurlarımla paylaşacağım inşallah.