Yazarımız Ahmet Elmalı’yı Anıyoruz… “Kilis’te Anonim Halk Edebiyatı ve Maniler”

Metin MERCİMEK

KARANFİLİN MORUNA
VARMAM EMMİM OĞLUNA
ÜÇ ÇÜT BİLEZİK ALSA
YİNE GİRMEM KOYNUNA.
(Kilis manisi)

Kilis’in çok sevdiği araştırmacı, yazar Ahmet Elmalı’yı (Çiçekçi Ahmet), geçtiğimiz gün kaybettik. Gerek insanlara olan güzel yaklaşımını, gerekse Kilis sevgisini her zaman göstermiş ve bu tutumunu hiç bir zaman kaybetmemiştir.  Hele Kilis hakkında kulağına gelen olumsuz bir olayı duyunca, mutlaka ele alır ve o konuda görüşlerini ortaya koyardı. Örneğin, Kilis’e sürgün edilen bir arkeolog memur için, isyanları kopararak “Kilis Sürgün Yeri Değildir!” diye hem tepkisini gösterdi hem de bu olayı kaleme aldı.
Yazarımız Ahmet Elmalı “Kilis’te Anonim Halk Edebiyatı ve Maniler” kitabında, Kilis’in tüm manilerini ele almış ve nenelerimizden, dedelerimizden aklımızda kalan dörtlükleri tek tek bizlere tanıtmıştır. Özellikle onun kaleme aldığı “Karanfil” başlıklı maniler, benim gibi herkesin de ilgisini çekmişti. Ayrı ayrı anlamlar taşıyan ve de 40 kıtadan oluşan karanfil manilerini okudukça Kilis insanının karanfil çiçeğine ne denli önem verdiğini daha iyi anladım.
Çeşitli anlamlar ifade eden karanfil manilerinde, Kilis Ağzı öylesine açık ve seçik bir şekilde kullanılmış ki, unutulmaya yüz tutmuş olan “Şappadak” sözcüğü burada hemen karşımıza çıkmaktadır. Şimdi Yazarımız Ahmet Elmalı’nın ‘Kilis’te Amonim Halk Edebiyatı ve Maniler’ kitabından bir dörtlüğü hep birlikte görelim:

KARANFİLİM ÜÇ BUDAK
YARI ÖPTÜM ŞAPPADAK
BİR DAHA ÖPTÜM DERKEN
GÖRÜM GELDİ ŞAPPADAK.

Karanfille ilgili bir başka dörtlüğünde, Kilis insanı, karanfile olan derin sevgisini, hoş kokusunu bazen bertaraf ederek, aşkını, sevgisini ve özlemini bakınız şu mısralarla dile getirmiş:

KARANFİL BOYUN NEYLER
GÜZEL KOKUYU N’EYLER
İKİ BAŞ BİR YASTIKTA
O BAŞ UYKUYU NEYLER.

Gerçekten de Kilis’imizin insanları, aşkı, sevgiyi ve hasreti karanfille bağdaştırarak manilerimizde harikalar yaratmışlardır. İşte karanfille ilgili bir kıta daha…

KARANFİL SALLARIM
AÇILMAYA KORKARIM
DESELER YÂRİN GELOR
ÖLÜ OLSAM KALKARIM.

Diğer taraftan Kilis insanı, Anonim Halk Edebiyatı’mızı bir düşünceler zinciri içinde ele almış, özellikle manilerimizi mantık çerçevesi doğrultusunda işlemiştir. Şimdi bu düşünce ile yazılan dörtlüğümüzü birlikte görelim:

KARANFİLİN MORUNA
VARMAM EMMİOĞLUNA
ON ÇÜT BİLEZİK ALSA
YİNE GİRMEM KOYNUNA.

İşte Ahmet Elmalı’nın ‘Kilis’te Anonim Halk Edebiyatı ve Maniler’ kitabından esinlenerek, hem karanfille ilgili mani dörtlüklerini sizlerle paylaştım hem de Yazarımızı anmış oldum. Kaleme almış olduğu bu değerli hizmetinden dolayı Ahmet Elmalı’yı bir kez daha rahmetle anıyor ve mekânı cennet olsun diyorum.