Gazi’den Gazi’ye Mustafa Kemal ile Muhaberat

“Gaziden Gazi’ye Mustafa Kemal ile Muhaberat” yani Gazi Mustafa Kemal Paşa’dan, Gaziantep şehrine gönderilen telgraflar. Bu son yılların, Gaziantep savunması için yazılmış en kıymetli eseridir. Bu eserin sahibi Gaziantep Üniversitesi akademisyenlerinden Sayın Dr. Celal Pekdoğan’dır. Çok kıymetli bu eseri yayımladığından dolayı Celal Hoca’yı tebrik ederim. Çünkü şimdiye kadar yazılan Gaziantep savunmasına dair eserler genellikle tarihçiler tarafından yazılmamıştı.

Bu eserde görüyoruz ki, (telgraflara dayanarak söylüyorum) Gaziantep savunması yeniden yazılmalıdır. Burada çok önemli bir noktayı göz önüne seriyorum. Gaziantep savunmasına Mustafa Kemal Paşa çok önem veriyordu. Gaziantep’in güney cephesinde stratejik bir nokta olduğunu biliyordu. Eserdeki telgraflar da bunu teyit ediyor.

Gaziantep savunmasının kumandanlarından Kilisli Aslan Bey, Kilisli Kartal Bey, Mısır Türklerinden Özdemir Bey, sonraki kumandan Kılıç Ali Bey, Mustafa Kemal Paşa tarafından acilen Gaziantep’e gönderilmiştir. Kılıç Ali Bey Gaziantep’e gelerek Cemiyet-i İslamiye azalarını burç nahiyesine davet etti. Lohanlı Mustafa Efendi’nin sözünü ettiği bu eşraf ulema cühela, arkadaşları tarafından Kılıç Ali Bey’in elinden idam edilmekten zor kurtuldular.

Kılıç Ali Bey’in hatıralarında bu konu iyice anlatılmaktadır. Eserde Gaziantep savunmasını yazanlar bu konulara nedense hiç dokunmamışlar. Numara 167’deki telgraf metni yerine numara 210’daki telgraf çok önemlidir. Bu telgraflardaki geçen bazı adlar yıllar sonra bazı kişilerce silinmiştir.

“Gaziden Gaziye Mustafa Kemal ile Muhaberat” 3 bölümden oluşmuştur. Birinci bölüm: Anadolu ve Rumeli Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti Ayıntap Heyeti Merkeziye Muhaberatı, defterdeki belgelerin listesi ve konusu.

İkinci bölüm: Anadolu ve Rumeli Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti Ayıntab Heyeti Merkeziye Muhaberat Defteri (Mayıs 1920- Mayıs 1922)

Üçüncü bölüm: Acı zerdali çekirdeği ekmesinden uvralı buğday ekmeğine…

Bu son bölüm Sayın Celal hocanın telgraflara ve hatıralara dayanarak yazdığı Gaziantep savunmasıdır.

Bu eserden yine öğreniyoruz ki, Kilis Kuvayi Milliye kumandanı sayın Dülgeroğlu olarak geçmektedir. Bu eser yalnız Gaziantep’e gelen telgraflardan oluşmamaktadır. Gaziantep, Kilis, Maraş, Urfa, Malatya gibi şehirleri de içermektedir. Büyük bir özveri ile Osmanlıca telgrafları çözen eserin yazarı Sayın Dr. Celal Pekdoğan’ı tebrik eder, yeni eserlerini bekleriz.