Menengiç Ağacı ve Kilis’in Menengiç Kahvesi

“MENENGİCİN, MİLATTAN ÖNCEKİ YILLARA DAYANAN BİR BESİN AMAÇLI OLARAK DOĞADAN TOPLANDIĞI SAPTANMIŞ VE GENÇ TUNÇ ÇAĞI BATIKLARINDA MENENGİÇ REÇİNESİ KALINTILARI BULUNMUŞTUR.”

Menengiç familyası, Antep Fıstığıgillerdendir. Bazı yörede çitlembik olarak da bilinen meyveleri önce kırmızımsı olup, daha sonra kahverengiye dönüşür. Ağacın dallarına yapılan yaralamalarla yahut da kendiliğinden sızmayla sakız elde edilir. Bu sakız bal kıvamında, sarımsı ve grimsi renkli ve hoş kokuludur.
Menengiç gerek tadı, gerek görünümü ve gerekse etkili kokusuyla tanrılara yakıştırılmış olup, bu ağaca çeşitli kavimlerce benzer isimler konulmuştur. Özellikle Anadolu insanını açlık ve hastalıklardan kurtaran bir ağaç olduğu söylenmiştir.
Menengiç ağacının tarihçesine de bir göz atacak olursak, menengiç reçinesi, gemi yükü olan şarabın sirkeleşmesini önlemede, ayrıca zeytinyağı olmadığında aydınlatmak amacıyla, eski Mısırda ise mumya hazırlamada kullanılmıştır. Menengiç reçinesi yanıcı olması nedeniyle, siyah dumanla ve ağır kokular yayarak yandıktan sonra reçinesi sarı-şeffaf bir şekilde sertleşip zemine yapışır. Böylece zemini cilalı görünümü ve sarı ışıklar saçan bir hale gelir.
Menengiç yapraklarının mevsimsel olarak yeşilden kan kırmızısına dönüşmesi gibi bir niteliğe sahiptir. Bu niteliğiyle çağlar boyunca yaşam ölüm döngüsü ve geçiş ritüellerinin bir parçası olarak Akdeniz dünyasında kutsallaştırılmıştır. Yunanca tereminthos kelimesinin kökeni ile yapılan araştırmalar, bunun öteki dünyaya geçiş ve yeniden doğuş ile ilgili eski Anadolu inançlarına bizi ulaştırmaktadır.
Şimdi gelelim menengiç kahvesine. Bugün Kilis’te bir gıda sanayisi haline gelen menengiç kahvesi, gerek Kilis’in tanıtımlarında, gerek Kilis’le ilgili gıda çeşitlerinin ikramında önde gelen ürünlerden biri olmuştur.
Menengiç kahvesi, menengiç ağacının meyvelerinin kurutulup kavrulması, ardından tıpkı Türk Kahvesi gibi pişirilmesi ile elde edilmektedir. İçindeki yüksek miktarda E vitamini ve doymamış yağ asidi sebebiyle kolestrolü düşürmeye, kalp damar sertliklerini önlemeye yardımcı olur. Ayrıca nefes darlığı, öksürüğü kesmesi, böbrekteki kumların dökülmesine yardımcı olması, solunum yollarını açması, mide ağrılarını azaltması ve ses tellerine faydalı olduğu tespit edilmiştir.
Kilis’te yaygın bir şekilde karşımıza çıkan menengiç kahvesi, süt içmeyen insanların bu kahveyi sütle birlikte tüketildiği takdirde, vücudun direncini arttıracağı ve yaşlanmaya karşı koruyacağı da uzmanlar tarafından bildirilmiştir.
Hoşça kalın.