Osman (Otman/Ataman) Gazi Kilis Doğumlu mu Acaba? Kilis Merkez Kayı Boyu Türkmenlerinden mi Oluşuyor?

Sırrı Cumhur ÖZGERİŞ

Saygıdeğer dostlar;

15 yıl evvel sabah yüzü kazıklı yokuşundan inerken bir Erzurumlu olarak ilk defa zeytin ağacı ve üzüm bağları gördüm. Temmuz sıcağında çikolata gibi kahverengi topraklar ve üzerinde yeşil yeşil güzellikler. Tabi geliş nedenimiz ekmek davasıydı ve “İnşallah Rabbim bana bu güzel memlekette ekmek parası kazanmayı nasip eder, inşallah ben de bu memlekete hizmet ederim” diye iç geçirdim. Yaradan dualarımı kabul etti. 15 yıl dile kolay… 15 yılda Kilis’imiz hak-kında birçok şeylere vakıf olmayı da nasip etti Yaradan… Geçen günlerde saygıdeğer büyüğüm Hasan Şahmaranoğlu ziyaretime geldi ve bana ‘ALMILA’ isimli şiir kitabını hediye etti. Şiirlere şöyle bir göz attım. Otman Dağı isimli şiir dikkatimi çekti:

OTMAN DAĞI

Yine başın duman mıdır?

Otman Dağı…

Otman Dağı…

Bu yıl kışın yaman mıdır?

Otman Dağı… Otman dağı…

Yörende var çiğdem, kekik

Türkmen kızı sürme çekik

Neden böyle saçın dökük?

Otman Dağı…

Otman Dağı

diye devam ediyor… Sordum Hasan Amcama nere bu Otman Dağı? “Resul Osman Dağı” dedi. Hasan amca iyi bir tarihçidir, kitap ve makaleleri vardır. Ayrıca bir dönemde saygıdeğer Nihal Atsız’la yol yürümüştür. Ha-san amca küçük bir çocukken bu dağa Otman Dağı derlermiş. Bu dağ çok eskilerde ormanlıkmış, geyik bile avlanırmış.

Şimdi gelelim konuya… Hemen hemen her şehirde kale vardır fakat Kilis merkezde bir kale yoktur. Niye acaba? Bunu bir yerde not tutalım. Oğuzlar, 24 boydan oluşmaktadır. Oğuz Ata-Bozoklar-Gün Han-Kayı Boyu. Bu boy Anadolu’ya 70 bin çadırla geldiği rivayet edilmektedir. Gurbetler ise 84 bin çadır kayı olduğunu iddia ederler. Hatta 4 bin çadırın da kendileri (gurbet) olduklarını söylüyorlar ki gurbet aşiretleri Türkmenlerin peşlerinde gezer, berberlik, düğün, suculuk vs. geri hizmetlerini görürmüşler. Kayı boyu yaklaşık 7 yıl Erzurum, Erzincan yaylasında ikamet edip daha sonra Fırat Nehri boylarından güneye, Halep’e doğru inmişler. Gündüzalp (Ertuğrul Gazi’nin babası) ve iki Alp’i Fırat’ı geçerken zırhlarından dolayı boğularak şehit düştükleri rivayet edilmekte ve kabirleri şu an Suriye topraklarındadır (Şah Fırat operasyonu). Halep’e kabul edilmeyen kayılar aynı yoldan kuzeye çıkarlar. yine rivayet odur ki Ertuğrul Gazi’nin iki kardeşi yaklaşık 25-30 bin çadırla Horaasan’a dönerler. Yine rivayet odur ki Ertuğrul Gazi beraberindeki 4 bin çadır kayı boyu mensubu ile batıya hareket eder. Yol-da Selçuklu ve Moğol ordularını savaş halinde görür. Bu savaşta Oğuzlardan oluşan Selçuklu ordusuna destek verir ve Selçuklu sultanı onu ödüllendirmek için Söğüt Domaniç civarlarına iskân eder. Zaten Diriliş dizisinde de izliyorsunuzdur. Şimdi soruyoruz: Kayının yaklaşık 45 bin çadırı nerededir? Demek ki Anadolu’dadır. Kilis’in kalesi yoktur. Demek ki Kilis merkez civarında o dönem pek az kimse vardı ya da yoktu. Tam manasıyla şehir değildi. Halep’e yönelen Türkmen boylarının bir kısmı buralarda kalmış olabilir. Çünkü Kilis’te “geloorum, gidorum” gibi Kilis’e has bir ağız vardır. Bazıları bu konuşma şeklini Ermenilerle olan etkileşime bağlamaya çalışsa da gerçek böyle değildir kanaatindeyim. Yanılmıyorsam Ermenilerin Kilis’e ilk gelişleri 1850’den sonradır ve nüfusları 2000 dolayında-dır. Nüfus sayıları Osmanlı vergi (tahrir) defterlerinde vardır. Şimdi soruyorum; 2000 nüfuslu Ermeniler mi Türk dilini değiştirir, 20 bin nüfuslu Türkler mi Ermeni dilini değiştirir? Kim “geloorum” der? Ayrıca Türkiye’nin birçok yerinde de Ermeniler yaşamıştır, hem de daha eski tarihlerde neden oraların ağzı da böyle değildir? Aksine oralarda yörenin yerel ağzıyla konuşmuşlar Ermeniler. Şimdi… Osmanlı haneden üyelerinin TV’de ve bazı yayın organlarında tıpkı Kilis ağzı ile konuşmaları neyi çağrıştırıyor? Sevgili arkadaşlar; bu tezden yola çıkarsak Kilis ağzı Kayı ağzıdır, bu doğru ise Kilis merkez Kayı boyudur. Gelelim Osman/Otman Gazi meselesine… Osman Gazi, Söğüt doğumlu diye yazılıyor vikipedia’lar ama kesin değildir ve izlediğimiz dizide de annesi ona hamiledir daha Söğüt’e gitmemişlerdir. Bizans kaynaklarında Osman Bey’den Ottoman/Ataman diye bahsedilir… Eski Türkler göçebe olduğu için yeni doğan çocuklara oldukları bölge-deki dağ, tepe, nehir isimleri verilirdi. Ve Kilis’teki dağın ismi Otman’dır. Resul peygamber (elçi) demektir. Osman isminde peygamber var mı-dır? Yoktur… O zaman nereden çıktı bu Resul Osman ismi? Eskiden Otman Dağı denen bu dağın ismi sonradan değiştirilmiş olabilir. Osman/Otman Gazi de Kilis doğumlu olabilir. Bu bir tezdir, ispatlamak ya da çürütmek tarihçilerin görevidir. Katkılarından dolayı Hasan Şahmaranoğlu’na teşekkürler ederim.

Saygılarımla.