Kilis’in Gün Pekmezi Ele Alınsın ve Bağcılık Yeniden Gelişsin

Metin MERCİMEK

“Günümüzde Kilis’in üzüm üreticilerine bir göz attığımız zaman, eski yıllara nazaran çok zor olduklarını görürüz. Çünkü eskiden Kilis’in Tekel Şarap Fabrikası vardı. Gerek yaş üzümü, gerek kuru üzümü satın alır ve halkı ekonomik yönden rahatlatırdı. Bu yüzden üzüm bağları hayli azaldı. Şu anda üzüm bağları konusunda değerlendireceğimiz tek şey, analarımızın emek verip doğal bir ürün haline getirmiş oldukları “Kilis Gün Pekmezi”ne sahip çıkmak olacaktır. Kilis Vakfı Yönetim Kurulu olarak, çok kıymetli olan bu ürünümüzü ele alıp, tüm dünyaya duyurmak istiyor ve ilgililerin bu konuya el atacaklarına inanıyoruz.”

Mehmet YILDIRIM
İstanbul Kilis Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi

Güçlü bir enerji kaynağı olan pekmezin saymakla bitmeyen yararları vardır. Pekmez denince hemen aklımıza demir deposu gelmektedir. Bununla birlikte  yüksek miktarda kalsiyum kemik sağlığı için çok önem taşımaktadır. Özellikle kış mevsiminde bağışıklık sistemimizin çökmeye başladığında pekmez vücudumuza çok yarar sağlayacaktır. Yapılan araştırmalar sonucunda, bilhassa çocuklarda ağız içi yaraların giderildiği, şifa bulduğu kanıtlanmıştır. Pekmezin vücut direncini güçlendirdiğini de unutmayalım.

Vakfımız Yönetim Kurulu Üyeleri, eski yıllarda Kilis’te üzüm üreticileri ile ilgili olarak ürün hakkındaki emek ve başarılarını araştırdılar. O yıllarda hayli verimli olan bağcılığın iyi bir gelir sağlanması için Kilis’in ileri gelenleri ve siyasiler bir araya gelerek, Kilis’te yetişen üzümün değerlendirilmesi konusunda, zamanın ilgili yetkililerine götürmüşler ve Tekel Şarap Fabrikası’nı yaptırmışlar.

Böylece Kilis’in Tekel Şarap Fabrikası kurulmasıyla, bağcılık en yüksek verim seviyesine çıkmış ve Kilis halkı emeğin karşılığını çok güzel bir şekilde almıştır. Üzüm üreticileri elde ettikleri ürünü Tekel Şarap Fabrikası’na vererek herhangi bir sıkıntı yaşamamışlardır. Bağcılığın gelişmesiyle Kilis halkı daha da heveslenmiş ve tatil yapar gibi 1 ayını bağlarda geçirmeye başlamış. Özellikle “Bağ Seybanası” adı verilen bu zamanda, gündüzleri çalışılmış, geceleri ise eğlenceler düzenlenmiştir.

Kilis’te sergi zamanı geldiğinde, üzümün kesilmesi toprağa serilmesi ve burada kurutularak toplanması için,  tüm Kilis halkı bağlarda çadır ve “hayme” denilen barınak kurardı. En az 20 gün içinde  üzümler kesilir, toprağa serilir ve de kurutulurdu. Bu süre içinde tüm bağlarda “Bağ Seybanası” yaşanırdı. Bağ seybanasında, her akşam “lüküs” aydınlatma feneri eşliğinde bir panayır ortamını andıran eğlenceler yapılırdı. Her yöreden göklere atılan maytap ve ışıldaklar, biz Kilis çocuklarının doğal gelişimimizi güçlendirerek çok yararlar sağlardı. Özellikle büyüklerimizin ortaya koydukları çeşitli oyunlar, bizleri çok etkiler ve de zihinlerimizin açılmasına yardımcı olurdu. Tüm bu etkinliklerin yanı sıra, bir tarafta darbukanın sesi, bir tarafta cümbüşten çıkan Kilis türkülerinin nağmeleri, bir taraftan da hiç ara vermeyen “çibik” sesleri ve Kilis’e özgü “Zılgıt” ile “Yoh yoh”lar durmaksızın tüm mantarayı inletirdi. Çünkü halkımız keyifliydi. Çünkü Kilis insanı üzümünü kurutup Tekel Şarap Fabrikası’na veriyor, üretiminin karşılığını alıyordu. Velhasıl Kilis insanı mutluydu.    

Kesilen şirelik üzümler “curun” denilen büyük oymalı taş içinde ezilir ve şerbet haline getirilirdi. Daha sonra annelerimiz, bu şerbetleri önce az kaynatır, sonra sinilere koyarak damlarda 1 hafta gün ışığında bekletirdi. Ancak kuş ve arıları kovalamak için de biz çocukları sinilerin başına dikerlerdi.

 Kilis üzüm üreticilerinin sıkıntılarını gidermek, teknolojik açıdan yeni bir pazarın açılması ve gün pekmezi imalatına dönüştürebilmesi için, Üzüm Üreticileri  Birliği’nin, Kilis Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü’nün, Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı’nın ve Kilis Ziraat Müdürlüğü’nün iştirakiyle bir proje dâhilinde konunun yeniden ele alınacağına, başta Başkanımız Yaşar Aktürk ve Yönetim Kurulu olarak candan inanıyoruz.

Unutmayalım ki, Gün Pekmezi’nin teknolojik imkânlarla imalatına geçilmesi halinde, üzüm üreticilerinin yüzü gülecek, Kilis’te bağcılık yeniden gelişecek, Kilis ekonomisine katkı sağlayacak, gelişme çağında olan çocuklar gelişecek ve de Kilis’in sesi tüm dünyaya duyurulacaktır.